Woensdag 23 maart 2016 stelde Petra De Sutter haar boekvoor in de feestzaal van brouwerij Liefmans. Elisabeth  Meuleman verwelkomde de meer dan 200 aanwezigen met deze mooie woorden.

Leven

     Geachte aanwezigen, beste vrienden, Petra

Ik had je boek al een tijdje op mijn nachtkastje liggen, maar je weet hoe dat gaat... Altijd komt er iets dringend tussen (bij mij toch). En toen was het plots zondag en je boekvoorstelling hier bij ons was woensdag en ik moest dus echt beginnen lezen. Mijn moeder en mijn vader hadden mij ook al een paar keer opgejaagd: "Het is toch wel uit?", "Heb je al iets?"

En nu ken ik jou ondertussen al een tijdje Petra en ik had al wel wat lovende kritieken gehoord en gelezen over je boek op facebook en twitter of Meyrem Almaci, onze Groen-voorzitster, in haar introductie bij de lancering van het boek in Gent: (ik citeer) "Ik heb het boek in één ruk, ontroerd en gefascineerd uitgelezen." Ze noemde het boek ook nog "doorleefd, openhartig, met inhoud en diepmenselijk". Dus ik had nu wel niet verwacht dat je een slecht boek zou geschreven hebben.

Maar dat het mij verdorie zo zou raken, Petra. Ik was écht, ook, oprecht ontroerd en geraakt door je boek en ik heb het zoals velen ondertussen denk ik, ook écht bijna in één ruk uitgelezen.

Er zit zo ontzettend veel herkenbaars in... zo veel herkenbare levensvragen. Vragen over wie we zijn, over de zin van wat we doen, over de frustraties van het niet altijd kunnen vatten van het waarom van de dingen. Vragen over hoe we samenleven, over de wereld die we willen achterlaten voor onze kinderen en kleinkinderen, en wat we daar zelf in kunnen betekenen. Vragen over onze identiteit - bij jou natuurlijk nog prangender - maar toch ook voor ons allen herkenbaar. Vragen over omgaan met ons verleden, onze opvoeding, over omgaan met keuzes die we maakten of net niet, vragen over ingrijpende gebeurtenissen en over hoe daar niet verlamd door te worden en blijvend van wakker te liggen.

Herkenbare, diepmenselijke vragen die we ons allemaal wel stellen maar die jij, met je scherpe geest, zo haarfijn en schijnbaar eenvoudig maar toch vreselijk accuraat weet neer te pennen. En ook de handvaten die je aanreikt, de antwoorden en oplossingen, lijken op hun beurt weer schijnbaar simpel en eenvoudig maar zijn opnieuw zo juist gekozen en doordacht.

Jouw antwoorden zijn dat je de onmogelijke vragen loslaat enerzijds, maar ze wel beantwoordt met een diepgeworteld en volgehouden engagement. Een engagement met als drijfveer een afkeer van onrechtvaardigheid, discriminatie en ongelijkheid en een geloof dat een meer rechtvaardige en gelijke samenleving mogelijk is. Jouw antwoord zit in veerkracht en positiviteit ook, en daar steeds opnieuw bewust naar op zoek gaan. Jouw antwoord is empathie en enorm veel mildheid. Allemaal eigenschappen waarvan je beseft dat ze in een verhardende samenleving voor naïef kunnen worden versleten, maar waar jij met overtuiging en door je levenservaring toch heel bewust voor kiest.

Nee Petra, de platgetreden paden bewandel je niet, da's wel het minste dat kan gezegd worden. En in jou geval is de boutade "What doesn't kill you, makes you stronger" wel erg letterlijk te nemen. Ik was dus niet alleen geraakt en geïnspireerd bij het lezen van je boek, maar in oprechte bewondering voor je levensweg.

Nu dat was ik wel al langer. Ik herinner me nog goed onze eerste echte ontmoeting (we hadden elkaar wel al paar keer gezien op lokale evenementen). Je vroeg om eens te gaan lunchen en dat deden we, in Café Parti aan het station in Gent. Je wilde, zoals altijd heel bescheiden - weten of je niet iets kon betekenen voor Groen, achter de schermen of zo, met hier en daar wat advies over gezondheidszorg, eventueel in een interne werkgroep. Het was meteen een ongelooflijk interessant gesprek en een fascinerende ontmoeting en ik dacht natuurlijk onmiddellijk: "Achter de schermen?!? no way, achter de schermen" - da's dan de platte politieker in mij, waarbij er zo flikkerlichtjes afgaan in mijn hoofd * potentieel ijzersterke kandidaat voor de verkiezingen *? en dan kom je op een lijstje in mijn hoofd "zeker benaderen". Je stond meteen vanboven...J

En dat benaderen, ten tijde van de verkiezingen, hebben we ook gedaan - met de op mijn beurt ook een zeer bescheiden vraag - of je niet steunend (je moest eigenlijk niks doen alleen maar één keer naar een fotoshoot gaan in Brussel, weet je nog? J) op de lijst wou staan. Je hebt daar, ook op zijn Petra's, lang over nagedacht, gewikt en gewogen, en mijn notoir ongeduld eindeloos op de proef gesteld. Maar eens je ja had gezegd was het meteen all the way en was je niet meer te stoppen. Je stond na Bart Staes op de tweede plaats voor de Europese lijst en was zowaar bijna verkozen. En zo is ons gedeelde groene verhaal begonnen hé, nu in de senaat.

Het gedeelde verhaal met jou Petra, maar evengoed ook met je partner Claire. En die Claire, die verdient toch ook een heel speciale vermelding vandaag en eindeloos veel respect. Achter elke sterke vrouw staat een andere heel sterke vrouw zeggen ze toch hé? En in jullie geval is dat zeker zo. Ge moogt uw beide pollekes kussen, zeggen ze bij ons, met zo'n ongelooflijk enthousiaste, gemotiveerde en dik geëngageerde madam. Het is een eer en een plezier om jullie beiden te kennen.

Nu, laat ik toch ook even stil staan bij de actualiteit, die valt niet te negeren. Vandaag is geen gewone dag. De aanslagen van gisteren zo dicht bij ons, zinderen nog na en doen onze samenleving nog daveren op haar grondvesten. Ik denk dat we daar allemaal nog bij stil staan en stil van zijn geworden.

Maar ook op die vreselijke gebeurtenissen suggereert het boek van Petra pistes tot antwoord die inspirerend zijn. onder andere op het einde van het boek, vanaf bladzijde 174, met een warm pleidooi om haat, onverdraagzaamheid en dogmatisme, waar Petra zelf slachtoffer is van geweest, en nog is, te beantwoorden met dialoog, met meer verdraagzaamheid, met geweldloos verzet en meer democratie.

Petra eindigt haar boek, en dat is misschien wel een verrassend maar toch ook logisch resultaat van een moeilijke, persoonlijke zoektocht, met het breken van een lans voor democratie, voor de kracht van het woord, voor politiek. Een hele luide "Engagez-vous" als zin van het leven. En dat is ook nu, ook vandaag, lang niet soft of naïef. Dat hebben we nodig vandaag. Want die vreselijke, haatdragende terroristen die gisteren zoveel onschuldige slachtoffers hebben gemaakt dat zijn individuen die zich radicaal afkeren van onze samenleving en elke medemens de rug toe keren. Ze staan los van onze samenleving, ze zijn losgeslagen en compleet gedes-engageerd. Ze mogen dan wel zeggen dat ze die daden doen in naam van hun geloof, maar daar geloof ik niks van. Die mannen geloven in niks meer, dat zijn doorgeslagen nihilisten.

En dus vind ik jouw niet naïeve, zeer bewuste en doordacht "Leve de politiek", "Leve de democratie en onze democratische waarden", "Leve het georganiseerde meningsverschil en de tolerantie voor andersdenkenden", "Leve de geweldloosheid", "Leve engagement" ook, op momenten zoals vandaag, zinvol en troostend. Da's niet gemakkelijk - democratie is niet gemakkelijk, politiek is niet altijd mooi. Maar met mensen zoals Petra wel weer een beetje mooier.

Om te besluiten wil ik graag één passage voorlezen - één van de vele mooie passages - maar één die ik er uit heb gepikt omdat ik die gewoon héél mooi vond:

Citaat (p. 14) over je moeder:

Mijn moeder was minder spreekvaardig, maar inspireerde mijn zussen en mij vooral om behulpzaam en altruïstisch te zijn. Ze was, en is, een mild mens, heel vriendelijk. Mijn moeder zou alles weggeven om iemand te helpen en gunt iedereen het voordeel van de twijfel. Dat kan een naïeve houding lijken, maar dat is het niet. Er bewust voor kiezen om te geloven in de goedheid van een ander tot het tegendeel bewezen is, vind ik vooral een sterkte. Natuurlijk word je weleens bedrogen en daar moet je dan je conclusies uit trekken, maar uitgaan van het slechte in de mens zou ik, net als mijn moeder, niet kunnen.

Laat nu net dat, nog steeds, ook vandaag, een hele mooie levenshouding zijn!